Dr. Rand Paul lanceerde vorig jaar zijn kandidatuur voor het presidentschap met als belangrijke slogan:

“The goal should be to set you free. To leave you alone. I want a government so small you can barely see it.”

Met deze quote halen we ook ineens het grote probleem aan bij onze huidige begroting en overheid. De overhead kosten zijn gigantisch en de flexibiliteit klein. De ambtenaren doen hun uiterste best om zaken te digitaliseren en te vereenvoudigen, maar de regels en wetten zijn zo complex en strikt dat een grote verandering moeilijk is.

Eigenlijk dient er simultaan aan de huidige regering een departement in te staan voor de vereenvoudig van de huidige wetgeving. In de ideale situatie pakt deze regering de huidige problemen kordaat aan en zijn ze tegelijkertijd aan de slag met een nieuw plan. Een plan dat vanaf nul start. Een plan dat alle uitzonderingen in de wetgeving schrapt en een enorme vereenvoudiging kan betekenen voor de bevolking.

Een ingrijpende maar nog eenvoudig uit te voeren ingreep kan bijvoorbeeld de hervorming van alle soorten belastingen zijn. Verschillende landen hebben al voor dit model gekozen. Estland voerde in 1994 al een vlaktaks van 20% in. De overheid is er verplicht om een begroting in evenwicht af te leveren. En een grote dereguleringsoperatie heeft de weg naar een digitale maatschappij opengezet.

Voor dat we starten kan een uitleg van hoe de personenbelasting juist werkt misschien nuttig zijn. Lees daarom dit schitterende artikel op Newsmonkey dat onze huidige personenbelasting uitlegt.

Flat tax rate

Een van de eerste voorstellen van Dr. Rand Paul is een vlaktaks van 14,5% voor zowel particulieren als bedrijven.

In België kan een soortgelijk plan met een flat tax rate van 15, 20 of 25% zeker ook werken. Deze maatregel heeft een heleboel voordelen, maar ook enkele nadelen die we dienen aan te pakken.

Voordelen

Particulieren krijgen zo een enorme boost qua inkomsten. Deze verlaging van de inkomstenbelasting moet enerzijds het wegvallen van een hele hoop subsidies compenseren en anderzijds een boost geven aan de koopkracht.

Voor KMO’s betekent de verlaging van 33,99% (het laagste tarief bedraagt 24,25%) naar bv. 20% extra zuurstof en een betere concurrentiepositie. KMO’s krijgen zo de mogelijkheid om te investeren en een boost te geven aan de economie.

Grote bedrijven en multinationals zullen in sommige gevallen hun belastingpercentage zien toenemen. Afhankelijk van welke voordelen bij de invoering van een vlaktaks worden afgeschaft.

Nadelen

In de meest zuivere vorm van de vlaktaks wordt er geen rekening gehouden met de belastingvrije som. Alleenstaanden of gezinnen met lage inkomsten betalen door deze belastingvrije som meestal weinig tot geen belastingen. In 2015 bedraagt die minimaal €7380. Met kinderen en personen ten laste kan dit nog verhoogd worden. Het behouden of het afschaffen van deze som zal door de politiek bekeken moeten worden. De beroepskosten (of het kostenforfait) bieden nog een tweede mogelijkheid om de belastingen voor lage inkomens te finetunen.

Wat met de belastingen op kapitaal?

Bij het invoeren van een vlaktaks worden meestal ook de vermogenswinsten belast. Hierdoor wordt er dus tegelijkertijd een vermogenswinstbelasting ingevoerd. Een belasting op de vermogenswinsten van 15% is misschien nog aanvaardbaar voor sommige grote vermogens, maar een hoger tarief van 30% zal een mogelijke kapitaaluitstroom op gang zetten.

Wat met de opcentiemen en gemeentebelastingen?

Gemeenten, provincies en gewesten heffen ook een extra belasting op jouw inkomsten. Met deze gemeentebelastingen en opcentiemen wordt een groot deel van hun begroting gevuld. Als Belg krijg je dan de indruk dat iedereen (elke laag van de overheid) in je geldzakken zit. Daarnaast maken deze opcentiemen de zaken ook nodeloos complex.

Alleen al het afschaffen van de provinciebelasting kan 290 opcentiemen opleveren. Jaarlijks geeft dit je een bonus van 109 euro bij een geïndexeerd kadastraal inkomen van 1500.

Met een vlaktaks kunnen we deze situatie vermijden. Als particulier betaal je nu slechts eenmaal en aan één iemand je belastingen, de federale overheid. Die federale overheid kan dan op zijn beurt het geld verdelen over de verschillende gemeentes. Een regeling, die bijvoorbeeld rekening houdt met het aantal inwoners, moet hiervoor dan nog worden uitgewerkt.

Dual income tax

Een eerste probleem van de vlaktaks is de grote aanslagvoet op vermogenswinsten. Met een dual income tax kan dit probleem beperkt worden. Door bijvoorbeeld een taks van 10% in te voeren op kapitaalwinsten zoals huurinkomsten, meerwaarde bij aandelenverkoop, … en een belasting van 20% op inkomsten uit arbeid.

Het invoeren van een dergelijk belastingsysteem zal zeker niet voor iedereen goed zijn. Er zullen bepaalde bevolkingsgroepen meer of net minder belastingen betalen. Maar dit geeft ons wel de broodnodige vereenvoudiging die de bevolking nodig heeft. Daarnaast zet de vereenvoudiging ook de deur open naar een verregaande digitalisering van de overheid.

De politiek en een belastinghervorming

Vooral Kris Peeters van CD&V heeft de term “dual income tax” al een paar keer laten vallen. Hiermee wordt naar een eenvoudig, duidelijk, rechtvaardig model gestreefd dat klaar is voor de toekomst. De fiscale koterij en fiscale optimalisatie kunnen zo aangepakt worden. Deze tax-shift zal dus een grotere en nodige belastinghervorming geven waarbij er een betere verdeling tussen belastingen op arbeid en kapitaal komt.

Concrete plannen zijn er hiervoor nog niet. Kris Peeters acht het politieke landschap hier nog niet rijp genoeg voor.

“De dual income tax zou het Belgische fiscale systeem “vol koterij” helemaal overhoop gooien. Het principe is erg simpel: verdeel alle belastbare inkomsten in twee categorieën: “arbeid en sociale overdrachten” enerzijds en “kapitaal in de brede zin” anderzijds. Het eerste belast je progressief, het tweede proportioneel.” (De Redactie, http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/politiek/1.2447831)

Meer informatie over het standpunt van de politiek over dit topic vind je bij www.tijd.be.

Is dit de oplossing voor de hoge belastingdruk?

Een vlaktaks of een dual income tax is één van de mogelijke oplossingen voor België om uit die 20e eeuw te stappen. Om België grondig te hervormen is er echter meer nodig.

Een verregaande tax-shift kan een herverdeling teweeg brengen. Diegene die zijn inkomsten vooral uit arbeid haalt, zal zijn koopkracht zien toenemen.

Gaan deze hervormingen er komen?

Om België lean te maken, is er natuurlijk een politieke wil en drive nodig. Helaas zien we dit ook niet bij deze nieuwe regering. Hopelijk geeft dit artikel een extra motivatie naar een lean België.

PS: er is zelf een minister van administratieve vereenvoudiging.

Mogelijke tarieven voor een dual income tax

Zoals eerder aangehaald zijn er verschillende mogelijkheden. De belastingen op arbeid kunnen bijvoorbeeld progressief blijven, terwijl die op kapitaal met één tarief geregeld worden. De studiebureau’s kunnen alvast enkele scenario’s uitrekenen en via een begrotingscontrole kan dit bijgesteld worden.

Tarieven van bijvoorbeeld 15% op kapitaalwinsten en 30% op inkomsten uit arbeid lijken alvast aanvaardbaar. Of dat de regering hiermee de begroting break-even kan doen draaien zal een gedetailleerd plan moeten uitmaken.

Lees ook: Het plan met specifieke voorstellen voor de Belgische en Vlaamse begroting.